[dragon]

ANATOMIA I MORFOLOGIA

Pierwsze pióra znaleziono (w formie odcisków) 140 - 150 mln lat temu.

Liczba piór ptaków zmienia się zależnie od pory roku.

U wróbli pióro rośnie z prędkością 4 mm/dobę a u żurawi 13 mm/dobę

Pingwiny oraz strusie jako jedyne ptaki mają całe ciało pokryte piórami. Zazwyczaj pióra wyrastają tylko z niektórych części ciała tzw. pteryliów. U wspomnianych ptaków wyrastają z niemalże całego ciała.

Sowy są to jedyne ptaki o nieruchomych gałkach ocznych.

Pierzenie jednoczesne - wszystkie lotki: żurawie, łabędzie, kaczki, gęsi, nury

Pierzenie w odpowiedniej kolejności: drapieżne, gołębie, śpiewające

Koliber ma niespełna 1000 piór, a łabędzie ponad 25 tys.

Żurawie mają niezwykle długie tchawice. Swymi pętlami mogą przechodzić przez mostek, grzebień a nawet struktury kostne.

Pierzenie ptaków
- coroczne: drapieżne, gołębie
- co 2 lata: niektóre brodźce, żurawie
- 2 razy w roku: blaszkodziobe, większość wróblowatych

Niektóre ptaki podobnie jak Archeopteryx mogą mieć na palcach skrzydeł pazury. U łabędzi i kaczek ukryte są one pod upierzeniem. Widoczne są u skrzydłoszpona i hoacyna.

Moa - największe ptaki jakie kiedykolwiek żyły na ziemi. Mogły ważyć nawet 200 kg.

Pelikany brunatne Pelecanus occidentalis są najcięższymi nurkującymi ptakami.

Harpagornis - największy orzeł wszechczasów, rozpiętość skrzydeł = 2,5 m, waga = 15 kg, polowały m.in. na ptaki moa.

Niektóre kolibry mają dzioby dłuższe od całego korpusu (np. mieczodzióbek andyjski Ensifera ensifera)

Waga ptaków:
- Kolibry najlżejsze 1,6 g
- Strusie najcięższe 100 kg
- Wymarłe moa ok. 400 kg
- Dropie i pelikany najcięższe latające ptaki, do ok. 20 kg

Albatrosy wędrowne Diomedea exulans mają największą rozpiętość skrzydeł spośród wszystkich ptaków - powyżej 3,5 m.

Papuga ma tylko 350 kubków smakowych podczas gdy, np. królik ma ich aż 17 000.

U niektórych dzięciołów język jest nawet czterokrotnie dłuższy od dzioba.

[dragon]

NIEZWYKŁE PRZYSTOSOWANIA

Pingwiny nurkują do 200 m głębokości.

Pingwin królewski Aptenodytes patagonicus potrafi przebywać pod wodą 15 minut, nurkując przy tym na głębokość 500 metrów.

Niektóre pingwiny spędzają w wodzie 85% swojego życia.

W poszukiwaniu pożywienia pingwiny cesarskie Aptenodytes forsteri oddalają się od kolonii lęgowej nawet na kilkaset kilometrów.

Górnik czubaty przyozdabia zewnętrzną powierzchnię swojego gniazda gąsienicami z charakterystycznymi kłującymi włoskami, które odstraszają intruzów. Dodatkowo jest to doskonały zapas pożywienia dla młodych.

Buszówka żółtorzytna na szczycie swojego gniazda buduje charakterystyczną nieckę, która przypomina - dla zmylenia drapienika - puste gniazdo. Lęg złożony w komorze gniazda jest bezpieczny.

Ptaki potrafią śpiewać nie robiąc żadnej przerwy na tzw. wzięcie oddechu.

Ulubionym pokarmem kobuza są jaskółki.

Miodopełźce są jedynymi kręgowcami potrafiącymi trawić wosk pszczeli.

Lelki mają doskonały kamuflaż. Jeden z Brazylijskich gatunków odpoczywający lub siedzący na gnieździe do złudzenia przypomina krowie łajno.

Bociany Ciconia ciconia chłodzą się spryskując nogi odchodami.

Wrona Corvus corone inteligencją dorównuje psu.

Dwa gatunki wyspecjalizowały się w łapaniu węży i przez to stały się prawie nielotne: kariama czerwonogłowa Cariama cristata i sekretarz Sagittarius serpentarius.

Kondory czarne Coragyps atratus pożywiając się padliną wkładają swe szyje w ich naturalne otwór i wyjadają wnętrzności - nie potrafią rozerwać skóry.

Orłosępy brodate Gypaetus barbatus żywią się kośćmi, rozbijają je o skały zrzucając z dużej wysokości. Kości mogą stanowić nawet 70% ich diety.

Brzytwodziób amerykański Rynchops niger ma dolną szczękę prawie 2x dłuższą od górnej - tnie nią powierzchnię wody podczas lotu i natrfiwszy na coś twardego (np. rybę) szybko zamyka dziób.

Skrętodziób popielaty Anarhynchus frontalis ma dziób wygięty w prawą stronę - ułatwia to wyjadanie bezkręgowców znajdujących się pod kamieniami

Młode perkozy przed rybim posiłkiem karmione są piórami - dla ochrony przewodu pokarmowego przed ośćmi.

Nur lodowiec potrafi nurkować na głębokość 20 m i pozostawać pod wodą nawet ponad minutę.

Młode jerzyki Apus apus przy braku pokarmu popadają w odrętwienie.

Miodowód doprowadza do gniazda dzikich pszczół, żywi się pozostawionymi przez zbieraczy resztkami, także woskiem.

Niektóre kolibry mają tak wykształcone dzioby, że są one dłuższe od ich ciała, przez co nie mogą czyścić nimi swojego upierzenia. Muszą one używać do tego nóg, na przemian na jednej stojąc a drugą układając piórka.

11 gatunków ptaków tworzy spiżarnie (zapasy pokarmu)

[dragon]

PTAKI I CZŁOWIEK

W 1844r. zginęła ostatnia nielotna alka.

Edredony Somateria mollissima "posiadają" najlepszy i bardzo ceniony przez ludzi puch.

Wróbel domowy Passer domesticus pochodzi z Azji Mniejszej, tam się synantropizował.

Pierwsze obrączki - Mortiner 1908r. - 164 szpaki

Udomowienie ptaków od 6 tys. lat temu. Pierwszym był gołąb skalny na Bliskim Wschodzie

Dzięcioł duży potrafi werblując uderzać dziobem 20 razy na sekundę.

W otwartym terenie możemy usłyszeć głos dzwonnika z odległości nawet 5 km.

W Azji gniazda niektórych jerzyków gnieżdżących się w jaskiniach są zbierane przez człowieka i jedzone. Jadalność tych gniazd jest możliwa dzięki materiałowi, z którego jest ono zbudowane - śliny.

RÓŻNE

Są dwa rodzaje ptasich kolonii:
Głuptak pospolity - kolonie wrogich sobie osobników,
Rybitwy - zaprzysięgłe wspólnoty.

W plejstocenie żyła nielotna sowa na Kubie - miała 1 m wysokości.

Długość życia (na podstawie obrączkowania)
- bocian do ok. 26 lat
- bogatka - 15
- gawron -19
- jerzyk - 20
- kos - 16
- łyska - 18
- myszołów - 24
- wróbel, zięba - 10

[dragon]

ZALOTY I LĘGI

Ptaki podczas toków chętnie obdarowują się prezentami.
- Kukułka amerykańska - samica jest karmiona w czasie kopulacji,
- Kukułka szponiasta - samica jest karmiona po kopulacji,
- Kukułka Cuculus canorus - samiec daje budulec na gniazdo (chociaż jest pasożytem gniazdowym) lub upolowanego owada,
- Jemiołuszka Bombycilla garrulus - daje jagody
- a Rybitwa rybę

Żołny Merops apiaster o tym czy są samcami, czy samicami dowiadują się podczas zalotów. Od 10 do 14 dni razem kopią 2 metrową norkę, potem kopulują.

U kuropatwy skalnej Alectoris graeca (Apeniny, Bałkany) jest równouprawnienie - samica wygrzebuje dwa dołki gniazdowe, do każdego składa 9 - 15 jaj, potem pojawia się kogut i przejmuje wysiadywanie w jednym dołku, w drugim wysiaduje samica. Brak dymorfizmu płciowego. Po wykluciu łączą się.

U płatkonogów Phalropus, afrykańskich słonek złocistych Nycticoryples semicollaris i przepiórników Turnicidae, istnieją odwrócone role małżeńskie. Samice są większe, kolorowe, tańczą przed samcami. Samiec buduje gniazdo, wysiaduje jaja i opiekuje się pisklętami. Samice przylatują przed samcami na terytorium i walczą o nie z innymi samicami. Samice mogą mieć wielu samców.

U płatkonogów samica może w sezonie złożyć 4 lęgi, które wysiadują potem samce.

Rybitwa biała Gygis alba składa swoje jedyne jajo w naturalnym zagłębieniu lub w rozwidleniu gałęzi drzewa - nie buduje gniazd.

Przepiórniki są jednymi z najbardziej płodnych ptaków - w 4 miesiącu życia osiągają dojrzałość płciową i mogą w ciągu roku wyprowadzić nawet 12 lęgów.

Dzięcioły najkrócej wysiadują jaja - 10 do 12 dni.

Młody albatros wędrowny Diomedea exulans zostaje pod opieką rodziców ok. 12 miesięcy.

Nie ma dwóch słowików śpiewających identycznie.

Gągoły Bucephala clangula i tracze Mergus sp. gnieżdżą się w dziuplach, a płaskonos, cyranka i rożeniec na łąkach.

Rekordy ilościowe składania jaj należą do sikor i kuraków.

Jajo kolibra waży 0,3g, strusia - 1kg, +Aepyornis - 10kg (największe).

Skorupka jaja kurzego ma ok. 10 000 porów (każde o średnicy ok. 0,017mm)

Zarodki ptaków nie potrafią kontrolować swego ciepła.

Dolna powierzchnia jaja może być chłodniejsza nawet o 9 stopni.

Mimo ciągłego obracania jaj przez wysiadującego ptaka, zarodek zawsze znajduje się w jego górnej części.

Pisklęta przpiórki po ok. godzinie od wylęgu pierwszego pisklaka gotowe są do opuszczenia gniazda.

Długoszpony przenoszą swoje młode pod skrzydłami. Perkozy na grzbiecie. Perkołyski amerykańskie mają specjalne torby skórne do transportu młodych.

Jaja nogali mają najcieńszą skorupkę wśród ptaków

Nogale jako jedyne ptaki nie mają zęba jajowego.

Głuptaki ogrzewają jaja stojąc na nich.

Niektóre ptaki potrafią chłodzić jaj wodą przynoszoną w dziobie. Młode nogale tuż po wykluciu mają rozpiętość skrzydeł równą 1/2 ptaków dorosłych. Od początku są samodzielne - nie mają żadnego kontaktu z rodzicem.

Samica dzioborożca dla własnego bezpieczeństwa w czasie wysiadywania jaj zamurowuje się w dziupli i może pozostawać tam aż 3 miesiące - karmi ją wtedy samiec.

Gniazdo raniuszka Aegithalos caudatus może być wyściełane nawet 2 tysiącami małymi, puchowymi piórami.

[Wojtek_Ka]

Koliber- lotnik długich dystansów!

Ponad 300 tysięcy kolibrów to reprezentanci najmniejszych ptaków z rzędu jerzykowych. Cała długość ich ciała to razem z ogonem od 5 do 8 cm! Maluteńki koliberek rubinobrody, żeby przelecieć 1 tysiąc km nad Zatoką Meksykańską, musi zgromadzić w swoim ciałku 2 g tłuszczu. Przez 1 godzin lotu wykonuje 3,24 milinów ruchów skrzydełkami. Jeśli zachodzi taka potrzeba to ten nie wiele większy od trzmiela ptak, potrafi za jednym razem przefrunąć 2 tysiące kilometrów